Σημείο Στίξης

Τρίτη 15.12.2020 από τις 20:00

Ρωτήσαμε ανθρώπους με διαφορετική εργασία και θέση στην κοινωνία. Όλοι μίλησαν για καθηγητές φιλοσοφίας. Λόγω ταπεινοφροσύνης ή αδιαφορίας ταύτισαν τη φιλοσοφία με τη διδασκαλία της. Συζήτηση για το βιβλίο του Λουί Αλτουσέρ, τη νέα κυκλοφορία των εκδόσεων Εκτός/Γραμμής.

Τι άλλο έκαναν αν όχι να επαναλαμβάνουν με τον τρόπο τους αυτό που διακηρύσσουν οι υπάρχοντες Θεσμοί της κοινωνίας μας, ότι δηλαδή η φιλοσοφία είναι ιδιοκτησία των καθηγητών φιλοσοφίας; Εκφοβισμένοι από αυτό το τετελεσμένο γεγονός της κοινωνικής τάξης πραγμάτων, εντυπωσιασμένοι από τη δυσκολία που ενέχει η φιλοσοφία των φιλοσόφων, δεν τόλμησαν να θίξουν μια φιλοσοφική προκατάληψη. Εντυπωσιάστηκαν ή αποθαρρύνθηκαν από τον καταμερισμό της χειρωνακτικής και της διανοητικής εργασίας και από τις πρακτικές επιπτώσεις του, από την κυριαρχία της ιδεαλιστικής φιλοσοφίας και από τη γλώσσα που έχει για μυημένους. Δεν τόλμησαν να πουν: Όχι, η φιλοσοφία δεν είναι ιδιοκτησία των καθηγητών φιλοσοφίας. Δεν τόλμησαν να πουν, μαζί με τους υλιστές (όπως ο Ντιντερό, ο Λένιν, ο Γκράμσι): «Κάθε άνθρωπος είναι φιλόσοφος».

Το 1975, σε μια έντονα πολιτική στιγμή του έργου του, ο Λουί Αλτουσέρ επιχείρησε να συντάξει ένα εγχειρίδιο φιλοσοφίας προσιτό για όλες και όλους. Από αυτή την απόπειρα προέκυψε, ανάμεσα στο 1977 και το 1978, η τελική εκδοχή του κειμένου που εκδόθηκε στη Γαλλία το 2014, αρκετά χρόνια μετά τον θάνατο του συγγραφέα της, με τον τίτλο Μύηση στη φιλοσοφία για τους μη φιλοσόφους, συντελώντας αποφασιστικά σε μια νέα ανάγνωση της θεωρητικής συνεισφοράς του Αλτουσέρ.

Η Μύηση δεν επιδιώκει απλώς να προσφέρει άλλη μια δίοδο πρόσβασης στη φιλοσοφία, εν είδει εκλαΐκευσης. Αντιθέτως, στόχο έχει ακριβώς να αποκαθηλώσει τη φιλοσοφία από το υπερκόσμιο βάθρο της, καταδεικνύοντας ότι τα διακυβεύματά της δεν αφορούν κάποιον μακρινό ουρανό ιδεών προσβάσιμο μονάχα σε «επαΐοντες» αλλά την καθημερινότητα όλων μας, και υπενθυμίζοντας πως κάθε άνθρωπος είναι περισσότερο ή λιγότερο φιλόσοφος.

Στις σελίδες της, ο Αλτουσέρ φωτίζει τη διηνεκή πάλη που δεν σταματά να διαιρεί και να ορίζει τη φιλοσοφία, επαναφέροντας διαρκώς το ερώτημα της σχέσης μαρξισμού και φιλοσοφίας, και σκιαγραφεί την πρόκληση διαμόρφωσης μιας νέας φιλοσοφικής πρακτικής, που θα αλλάζει τους κανόνες και τα ερωτήματα της (κυρίαρχης, ιδεαλιστικής) φιλοσοφίας και θα συμβάλλει στους αγώνες των κυριαρχούμενων τάξεων για την απελευθέρωσή τους.