Η Σκιά του Κυβερνήτη. Μία συζήτηση με τον συγγραφέα Άρη Σφακιανάκη
Όταν διάβασα το δελτίο τύπου για την έκδοση του βιβλίου του Άρη Σφακιανάκη, η Σκιά του Κυβερνήτη, από τις εκδόσεις Κέδρος, θυμήθηκα μία συνέντευξη που μου είχε δώσει αρκετά χρόνια πριν, στην Πάτρα, όπου μου μίλησε μέσα σε άλλα και για την επιθυμία του να γράψει για την Ελλάδα της επανάστασης του 1821 και ότι αυτό εμπεριείχε.
Έτσι λοιπόν, με αφορμή το βιβλίο αυτό, του ζήτησα να μου απαντήσει σε κάποιες ερωτήσεις, για τον Καποδίστρια, την σκιά του Πέτρο Σκοτεινό και για την Ελλάδα την εποχή που προσπαθούσε να βγει από τις στάχτες της επανάστασης του 1821.
Μετά την Έξοδο, ήρθε η σειρά της Σκιάς του Κυβερνήτη. Το έντονο ενδιαφέρον σας για την εποχή εκείνη έχει να κάνει με την ανάγκη της καταγραφής των ιστορικών γεγονότων πέρα από τα καθαρόαιμα ιστορικά βιβλία ή με την γοητεία της μη διαφοροποίησης της ελληνικής νοοτροπίας στο πέρασμα των χρόνων;
Εντελώς καρμικά έπεσα πάνω στον Κασομούλη, έναν από τους πρωταγωνιστές του Αγώνα του 1821 και διάβασα τους πέντε τόμους που είχε γράψει για την Επανάσταση. Διαπίστωσα ότι ελάχιστα γνώριζα για εκείνα τα χρόνια που καθόρισαν το μέλλον της χώρας. Άρχισα να διαβάζω βουλιμικά κι άλλα βιβλία που είχαν γράψει πρωταγωνιστές της εποχής εκείνης. Κι έτσι γεννήθηκε μέσα μου η ανάγκη να γράψω για μια ιστορική περίοδο της Ελλάδας για την οποία μάθαινα πράγματα που άλλοτε με συγκινούσαν κι άλλοτε με εξόργιζαν. Η Έξοδος του Μεσολογγίου με συγκίνησε, η δολοφονία ενός ανθρώπου σαν τον Καποδίστρια με εξόργισε.
Γιατί επιλέξατε τον Καποδίστρια και τον Πέτρο Σκοτεινό σαν τη σκιά του κυβερνήτη;
Ο Καποδίστριας με τράβηξε με την αυταπάρνησή του για την Ελλάδα και τις προσπάθειές του να χτίσει ένα στέρεο οικοδόμημα σε μια χώρα που προσπαθούσε να βρει μια ταυτότητα στον κόσμο. Ο Σκοτεινός είναι ο καθρέφτης που περιφέρω στον χωροχρόνο της εποχής εκείνης ώστε να συλλάβω στην υδραργυρική επιφάνειά του όσα δύναμαι από τα χρόνια εκείνα που βρέθηκε ο Καποδίστριας να κυβερνά τον τόπο.
Ήταν δύσκολο να συνδυάσετε την μυθοπλασία με τα ιστορικά γεγονότα; Φοβηθήκατε μη τυχόν το ένα υπερτερήσει του άλλου;
Από την στιγμή που είχα μελετήσει ενδελεχώς τον ένα ήρωά μου –τον Καποδίστρια- και γνώριζα εκ των έσω τον άλλο –τον Σκοτεινό- δεν φοβήθηκα τίποτα. Ήταν θέμα σκληρής πειθαρχίας και ατέλειωτων ωρών πάνω από το γραφείο μου.
Ήταν δύσκολη η συλλογή πληροφοριών;
Ήταν μια πορεία μέσα στο χάος –θύμιζε κάπως την θεωρία των υπερχορδών- αλλά ήταν εξίσου απολαυστική. Μάθαινα διαρκώς καινούργια πράγματα και η μάθηση είναι κάτι που είναι βασικός πυλώνας της ύπαρξής μου –της ανθρώπινης φύσης, θα έλεγα γενικότερα.
Μελετώντας τον Καποδίστρια αλλά και τις ηρωικές φυσιογνωμίες της εποχής, εντοπίσατε διαφορές με τα σχολικά βιβλία όσον αφορά την καταγραφή των γεγονότων;
Τα σχολικά βιβλία είναι συνήθως μονοθεματικά, επομένως αρκούντως βαρετά. Η αλήθεια έχει πολλά πρόσωπα –και αυτό την κάνει γοητευτική.
Αν ο Καποδίστριας δεν δολοφονούταν, θα κατόρθωνε να ολοκληρώσει το σχέδιο του για την επαναστατημένη Ελλάδα; Θα είχε διαφορετική πορεία η χώρα;
Ο Καποδίστριας είχε οριστεί Κυβερνήτης για 7 χρόνια. Τον σκότωσαν πριν καν συμπληρώσει τα τέσσερα. Όπως όμως ήταν η Ελλάδα εκείνη την εποχή δεν θα έφταναν ούτε 77 χρόνια για να δημιουργηθούν θεσμοί και πρότυπα.
Ποια είναι γνώμη σας για τον Καποδίστρια, όχι σαν πολιτικό, αλλά σαν προσωπικότητα;
Μοναδική προσωπικότητα. Ήθελα τόσο πολύ να τον γνωρίσω που δημιούργησα ολόκληρο ήρωα, τον Σκοτεινό, για να βρεθώ –έστω σε φαντασιακό επίπεδο- για λίγο μαζί του.
Η ιστορία επαναλαμβάνεται; Οι λαοί διδάσκονται από τα λάθη του παρελθόντος;
Οι λαοί είναι τα λάθη του παρελθόντος. Η ιστορία διασκεδάζει.
Μετά την Σκιά του Κυβερνήτη τι ακολουθεί;
Για την ώρα βρίσκομαι σε φάση αγρανάπαυσης –δεν νιώθω ακόμα την αδήριτη ανάγκη να γράψω ένα καινούργιο βιβλίο. Διαβάζω εκείνα που έγραψαν άλλοι –και το απολαμβάνω.
Το βιβλίο του Άρη Σφακιανάκη, Η Σκιά του Κυβερνήτη, κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Κέδρο
Κατερίνα Σαμψώνα